چرا بودجه ۱۴۰۰ برای اقتصاد ایران بسیار مهم است؟/ هیچ برنامه‌ای برای افزایش درآمد سرانه نداریم/ اقتصاد در نقطه عطف تاریخی قرار دارد (گفتگو دکتر پیمان مولوی با اقتصاد 24 )
1399/09/03
چرا بودجه ۱۴۰۰ برای اقتصاد ایران بسیار مهم است؟/ هیچ برنامه‌ای برای افزایش درآمد سرانه نداریم/ اقتصاد در نقطه عطف تاریخی قرار دارد
کارشناسان هشدار می‌دهند که با توجه به شرایط موجود، بیماری کرونا، تحریم و البته کسری بودجه اگر سند بودجه ۱۴۰۰ اصولی تدوین نشده باشد می‌تواند وضعیتی به مراتب بدتر از شرایط کنونی را برای اقتصاد کشور ایجاد کند.
پیمان مولوی، کارشناس مسائل اقتصادی در این خصوص در گفتگو با اقتصاد۲۴ با بیان اینکه لایحه بودجه در اقتصاد هیچ گاه عملیاتی نبوده است، اظهار می‌کند: بودجه اقتصاد سنتی با انحرافات بسیار زیاد همراه بوده که به جز سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۳ که کمی انضباط مالی بیشتری داشته همواره از بی نظمی رنج برده است. نتیجه این نوع بودجه ریزی را در رشد اقتصادی و شرایط زندگی مردم می‌توان دید.
این کارشناس اقتصادی می‌گوید: اما در خصوص بودجه ۱۴۰۰ دو نکته اساسی وجود دارد؛ نخست آنکه بین دولت و مجلس در نوع نگاه تفاوت رویکرد وجود دارد که این تفاوت شدید می‌تواند تبدیل به پاشنه آشیل بودجه سال آینده شود.
وی می‌افزاید: نکته دوم مربوط به انتخابات سال ۱۴۰۰ است. بودجه سال آینده به دلایل سیاسی برای نتیجه مهم است. در واقع همواره در سال‌های قبل از انتخابات بودجه به گونه‌ای تدوین می‌شده است که در نتیجه انتخابات اثرگذار باشد این قاعده البته در سال ۸۳ برای بودجه سال ۸۴ متفاوت بود.
افق اقتصادی برای قرن جدید چیست؟
مولوی در ادامه این گفتگو تاکید می‌کند: اما آنچه که در این بین از اهمیت بالایی برخوردار است قرار گرفتن اقتصاد در سال پایانی قرن و ورود به دهه جدید است. سوال این است که نه برای یک سال که برای یک دهه آینده اقتصاد ایران چه اقداماتی قرار است انجام شود.
این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: زمانی که دهه، سال ۱۳۹۰ را شروع شد، برنامه‌ای بود تحت عنوان افق سال ۱۴۰۴ که قرار بود در بین کشور‌های منطقه حرف اول را در اقتصاد بزنیم. به فاصله ۴ سال مانده به آن چشم انداز اقتصاد امارات متحده عربی از لحاظ تولید ناخالص داخلی از ما جلوتر است و امسال ایران را رد خواهد کرد.
مولوی دهه گذشته را دهه سوخته اقتصاد ایران می‌داند و می‌گوید: اقتصاد ایران در یک دهه گذشته تقریبا رشد اقتصادی نداشته و میانگین آن صفر بوده است در حالی که هیچ برنامه‌ای برای دهه آینده وجود ندارد.
وی می‌افزاید: نکته‌ای که در حال حاضر اهمیت پیدا می‌کند ریل گذاری برای دهه آینده اقتصاد ایران است. متاسفانه هنوز اقتصاد اولویت کشور قرار نگرفته است و اقتصادی که بخواهد برای یک دهه آینده برنامه داشته باشد باید اقتصاد اولویت آن باشد.
رفاه برای مسئولان چقدر مهم است؟
مولوی ادامه می‌دهد: میزان رفاهی که باید ایجاد شود بهتر است در اولویت قرار گیرد. به یاد نداریم که هیچ مسئولی عدد درستی از درآمد سرانه مردم ایران ارائه کرده باشد و یا رئیس جمهوری بگوید تلاش می‌کنیم درآمد سرانه را از این عدد به عدد بالاتر خواهیم رساند.
وی می‌افزاید: درآمد سرانه اقتصاد ایران در سال‌های ۷۶ تا ۸۴ که اقتصاد ایران رو به جلو در حرکت بود بیشتر شد. همچنین در دو سال دولت آقای احمدی نژاد به دلیل بالا رفتن قیمت نفت درآمد زیاد نفتی این عدد بالا رفت، اما هیچ برنامه‌ای برای بالا رفتن این درآمد سرانه وجود ندارد.
مولوی با تاکید بر اینکه هیچ برنامه‌ای برای دهه آینده وجود ندارد، اظهار می‌کند: ما در شرایطی در اقتصاد جهان قرار داریم که اگر نتوانیم تکلیف خود را مشخص کنیم با مگاپارادیم‌ها و با تغییرات شگرفی که در اقتصاد جهان ایجاد می‌شود دیگر نمی‌توانیم فاصله مان را با دو یا سه رقیب منطقه‌ای پر کنیم.
وی می‌افزاید: اگر برای اقتصادمان از همین الان برنامه داشته باشیم و همه چیز درست باشد ۶ سال زمان نیاز داریم تا با ۸ درصد رشد اقتصادی به قله سال ۱۳۹۱ برسیم. گفتنی است در این حین امارات و ترکیه و عربستان هم رو به جلو حرکت می‌کنند.
مولوی تصریح می‌کند: اما نکته ناراحت کننده این است که برای رشد ۸ درصدی ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری احتیاج داریم؛ یعنی ما در کشاکش یک تصمیم قرار گرفتیم که آیا می‌خواهیم اقتصاد اولویت باشد یا خیر؟
این کارشناس اقتصادی یادآور می‌شود: برنامه و بودجه به هیچ وجه چنین چیزی را نشان نمی‌دهد و با برنامه و بودجه نویسی در جهان امروز فاصله بسیاری دارد.
در مقطع انتخاب برای اقتصاد قرار داریم
وی خاطرنشان می‌کند: مشکل این است که چون اقتصاد ایران دولتی است بودجه‌ای که می‌خواهد برای شرکت‌های دولتی بریزد آنقدر بزرگ است که کل اقتصاد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کشور‌های دیگر اقتصادشان دولتی نیست و بخش خصوصی حاکم است و اقتصاد بر اساس رقابت‌های جهانی شکل می‌گیرد.
مولوی می‌گوید: ما در مقطع انتخاب برای اقتصاد قرار داریم. آغاز دهه جدید همان نقطه‌ای است که باید برای آن تصمیم بگیریم؛ در حالی که رویکرد‌ها در سطح کلان تغییری نکرده است و در یک دور باطل قرار گرفته ایم. در برخی موارد درآمد‌های نفتی بیشتر می‌شود و شرایط به طور موقت بهتر شده و گوشتی زیر پوست اقتصاد ایران می‌آید و بعد از مدتی دوباره فاز‌های ریسکی خارجی آغاز می‌شود لذا من فکر نمی‌کنم از این ورطه خارج شویم مگر اینکه واقعیت امر برسیم به نقطه‌ای که اقتصاد اولویت باشد و در این شرایط چیزی از زبان دولتی‌ها نخواهید شنید.
این کارشناس اقتصادی یادآور می‌شود: ما باید تلاش کنیم درآمد سرانه ایران در انتهای دهه جدید در سال ۱۴۱۰ به ۱۰ هزار دلار برسد، در صورتی که احتمالاً ترکیه در آن زمان به عدد ۱۸ هزار دلار و عربستان سعودی به بالای ۳۰ هزار دلار رسیده باشد.