چرخش کوبا (سرمقاله دکتر پیمان مولوی در روزنامه ابتکار)
1399/10/18
در جایی می‌خواندم که در یک شبکه پربیننده خبری در سطح جهانی آگهی بود که می‌گفت: نگران نباشید، می‌توانید کوبا را قبل از تغییر ببینید!
این جمله آنقدر عمیق و ناراحت کننده است که انسان را وا می‌دارد که چرا باید کوبا را به نقطه‌ای رساند که بسیاری برای دیدن خودروهای ۶۰ سال قبل و یا نحوه زندگی ساده بخواهند به آن کشور مسافرت کنند تا به گذشته بازگردند.
قبل از هر توضیحی بیاییم و نگاهی به داده‌های این کشور بیندازیم.
کوبا کشوری با جمعیت ۱۱.۳ میلیون نفری است که تولید ناخالص داخلی آن به ۱۰۰ میلیارد دلار می‌رسد و درآمد سرانه‌اش در حدود ۸۰۰۰ دلار که البته به سبب سیستم کمونیستی این عدد تقریبا بیانگر واقعیت درآمد سرانه مردم این کشور نیست چون مباحث مالکیت خصوصی و … در این کشور فاصله زیادی با جهان مدرن دارد.
برایتان مثالی می‌آورم، درآمد کوبایی‌ها به زور به ۱۵ یورو در ماه می‌رسد، تازه زمانی است که شما مثلا دستفروشی می‌کنید و از کار دولتی کنار کشیدید.
اما با تمام این اوصاف کشور کوبا تورمی معادل ۵درصد را به خود می‌بیند و قدرت برابری پزو کوبا با آمریکا امروز ۱.۰۳ است یعنی برابری یک پزو با دلار آمریکا.
البته تعجب نکنید در این کشور ۲ نوع پزو داریم؛ یکی پزوی کوبایی است و پزو دیگر پزو تبادلی است که از محل ارز ورودی مسافران تامین می‌شود، ارزش پزو تبادلی ۲۵ برابر پزو کوبایی است.
کوبا کشوری است که از زمان پیروزی کمونیستها تا امروز با یک سیستم کمونیستی اداره شده است و نحوه متفاوتی از زندگی را برای شهروندانش رقم زده است.
این روزها خبرهایی مبنی بر چرخش در کوبا از رویکردهای شدیا سوسیالیستی به بازار را شاهد هستیم، گرچه این روند یک دهه پیش شروع شده بود اما می‌رود تا شتابی بیشتر به خود بگیرد.
اما چه روی می‌دهد که کشوری که سال‌ها تحریم را از سوی ایالات متحده آمریکا را به خود دیده است در حال چرخش است؟ فراموش نکنیم که بزرگ‌ترین چرخش از این نوع یکبار در دهه ۸۰ با چرخش حزب حاکم کمونیست چین در جهان رقم خورد و دیگری فروپاشی دیوار برلین و متلاشی شدن اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی.
جهان مدرن، شبکه‌های اجتماعی در حال درنوردیدن جهان هستند و این روزها تقریبا همه یا اینستاگرام دارند و یا تیک توک و یا فیش بوک و یا … که به آنها امکان می دهد بتوانند زندگی خود را با سایر نقاط جهان مقایسه کنند.
هانس روزلینگ در کتاب واقعیت به خوبی توضیح می دهد که چگونه تقسیم بندی‌های جهان توسعه یافته و در حال توسعه در حال تبدیل به سطح بندی جدیدی از درآمد سرانه است که البته عاری از نابرابری نیست اما همه می‌توانند سطح زندگی را با دیگر شهرها مقایسه کنند.
این قدرت مقایسه فضایی را به وجود می آورد که حتی چپ ترین کشورها هم نمی توانند از مزایای جهان سرمایه داری بی نصیب بمانند.
آنچه که کوبایی‌ها این روزها بدان فکر می کنند استفاده از درآمدهای ارزی سرشاری است که در توریسم می تواند زندگی میلیونها کوبایی را ارتقا دهد و بالاتر ببرد.
شاید تعجب آور باشد که هنوز در جهان هستند کشورهایی که مالکیت خصوصی به عنوان بن مایه توسعه انسان و جوامع انسانی در آن به رسمیت شناخته نمی شود و حال در حال حرکت به سمت بازار باشند.
راستی قرار است در کوبا ارز تک نرخی شود!