درس‌های قزاقستان در تاثیر تصمیمات اقتصادی بر جامعه (سرمقاله پیمان مولوی در روزنامه ابتکار)
1400/10/21
درس‌های قزاقستان در تاثیر تصمیمات اقتصادی بر جامعه
در قزاقستان شاهد بحرانی هستیم که جرقه‌اش از زمان افزایش قیمت حامل‌های انرژی روشن شد و تا امروز شعله می‌کشد، در کشوری که به غیر از پایگاه بایکونور و گهگاهی محل نشست مذاکراتی بین المللی خروجی زیادی بر روی شبکه‌های خبری نداشت اما امروز خود تیر اصلی اخبار است. حال سوال اینجاست که چرا تقریبا هرگونه افزایش قیمت حامل‌های انرژی و یا مالیات در جهان موجب تنش هایی فزاینده می‌شود؟
در روزهای قبل از همه گیری کووید-۱۹ ما شاهد بحران‌هایی از این دست در ۳۲ کشور بودیم، اما تعطیلی‌های کرونایی توقفی به این امر داده بود که در این فرآِیند اقتصاد جهان لطمه شدیدی از کرونا خورد که فعلا سال‌ها طول خواهد کشید تا بتواند آن را جبران کند، اقتصادهایی که غنی هستند متناسب تحولات واکنش نشان دادند و خواهند داد اما کشورهای با درآمد سرانه کم و متوسط حتما دچار مشکلاتی علاوه بر مشکلات ساختاری خود خواهند بود.
مشکل عمده بسیاری از کشورها در عدم درک موقعیت بعد از کووید-۱۹ در جهان است، این پدیده موجب تغییر تفکرات و روندها شده و خواهد شد.
سوالی که پیش می آید این است که قبل از مثلاً افزایش قیمت بنزین و یا نرخ مالیات آیا تحلیلی از تاثیراتش بر جامعه وجود دارد؟
بحران‌ها نشان می‌دهد که جواب منفی خواهد بود. بیشتر این تصمیمات از روی اضطرار صورت می‌گیرد، اضطراری که ناشی از عدم اتخاذ تصمیمات درست در جای درست بوده است.
تاثیر تصمیمات اقتصادی کلان بر روی عموم همان حلقه مفقوده ایست که در ایران نیز سال‌هاست وجود دارد، شاید بپرسید پس آن همه ارز ۴۲۰۰ که تخصیص داده می شود، یا به گفته دولت‌ها این همه یارانه انرژی و… آیا ناشی از درک شرایط و حمایت از عموم نیست؟
متاسفانه تمام این روندها خود علت وضعیت موجود هستند، علت‌هایی که معلول نشان داده می شوند.
یک مثال می آورم، معاون سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده که قیمت بنزین ۲۰ هزار تومان است و افراد متمول که ۳ ماشین دارند از بنزین ۳ هزار تومانی بهره می‌برند و این جفاست.
می توان از دریچه دیگری رویداد را دید، بالاخره اقتصاد علم شفاف اندیشیدن است. چه کسی قیمت بنزین را فیکس کرده است؟
اگر می‌خواهید قیمت مثلا بنزین را افزایش دهید متناظر با آن واردات خودرو را هم آزاد کنید که دسترسی عموم مردم به خودروهای کم مصرف و برقی و هیبرید آزاد باشد بدون محدودیت
همچنین اجازه دهید جایگاه های بین المللی هم شروع به فعالیت کنند، بالاخره هر شرکتی بهای تمام شده بنزین خود را دارد.
اینها مواردی هستند که در جهان امروز طیف های مختلف جامعه با آن روبرو هستند و باید بتوان جوابی مقبول بدانها داد.
جهان اقتصاد از هر زمان دیگری رقابتی تر شده است و یک ایرانی و یا قزاق به راحتی خود را با یک چینی و آمریکایی مقایسه می‌کند و این یعنی باید بتوان برای تصمیمات اقتصادی جامعه را اقناع کرد.