1) سناریوی ملایم — «افزایش نظارت و تحریم‌های هدفمند»
• چه می‌شود: OFAC تحریم‌های هدفمند بیشتری (افراد، شرکت‌ها، چند آدرس کیف‌پول) اعلام می‌کند؛ برخی صرافی‌ها/استیبل‌کوین‌ها رفتار محتاطانه‌تر نشان می‌دهند، اما بازار کلی باز می‌ماند.
• پیامد برای ایرانیان: برخی آدرس‌ها/خدمات مشخص قفل یا ناپدید می‌شوند؛ نقدشوندگی استیبل‌کوین‌های خاص پایین می‌آید؛ هزینهٔ تراکنش و پراکندگی نرخ‌ها افزایش می‌یابد.
• پیامد برای کارگزاری‌ها: نیاز فورّی به تقویت سازوکارهای AML/KYC و مانیتورینگ آدرس‌ها؛ خطر جریمه/مسئولیت معاملاتی برای تعامل با نهادهای مشخص.
• شواهد: انتشار متوالی تحریم‌های OFAC روی آدرس‌های رمزارزی و واکنش فوری پلتفرم‌ها.
2) سناریوی متوسط — «گسترش دسترسی به استیبل‌کوین‌ها محدود می‌شود»
• چه می‌شود: بازیگران متمرکز استیبل‌کوین (مثلاً ارائه‌دهنده‌های اصلی) سازوکارهای مسدودسازی/کارزار انطباق را تشدید می‌کنند؛ برخی استیبل‌کوین‌ها برای کاربران ایرانی عملاً دشوار یا پرهزینه می‌شوند.
• پیامد برای ایرانیان: انتقالات برون‌مرزی با استیبل‌کوین سخت‌تر، تبدیل به ریال یا ارزهای دیگر پرهزینه‌تر؛ حرکت به سمت استیبل‌کوین‌های کمتر شناخته‌شده یا راهکارهای P2P/OTC افزایش می‌یابد — اما ریسک تقلب و کلاهبرداری بیشتر می‌شود.
• پیامد برای کارگزاری‌ها: ریسک انطباق افزایش، ارتباطات بانکی و نقدینگی بین‌المللی قطع یا گزینشی می‌شود؛ نیاز به تخصیص سرمایهٔ بیشتر برای ریسک قانونی و رصد زنجیره.
• شواهد: سابقه فریزهای تتر و افزایش اقدامات اجرایی OFAC علیه شبکه‌های مرتبط با ایران.
3) سناریوی شدید — «تحریم‌های جامع/سراسری و قطع سرویس»
• چه می‌شود: بازگشت کامل تحریم‌های سازمان ملل و/یا فشار ثانویه وسیع از سوی ایالات متحده؛ شرکت‌های عمدهٔ رمزارزی خدمات به کاربران/نهادهای ایرانی را قطع یا کاملاً محدود می‌کنند؛ نهادهای میانی (ارائه‌دهندگان کیف پول، صرافی‌های متمرکز بین‌المللی) دسترسی را مسدود می‌کنند.
• پیامد برای ایرانیان: دسترسی به استیبل‌کوین‌های دلاری (مثل USDT) برای بخشی از بازار عملاً از بین می‌رود؛ خطر مصادرهٔ وجوهِ درون‌کیف (در صورت ارتباط با آدرس‌های تحریمی) وجود دارد؛ بازار به سمت صرافی‌های کوچک‌تر، OTCهای غیرقانونی، یا سایر روش‌های خارج از زنجیره متمایل می‌شود که ریسک کلاهبرداری و لیکویید شدن بحران‌زا را بالا می‌برد.
• پیامد برای کارگزاری‌ها: خطر جریمه‌های سنگین، ممنوع‌العمل‌های بین‌المللی، از دست رفتن همکاری‌های بانکی، و حتی تعقیب کیفری برای مدیران در موارد نقض تحریم. باید یا عملیات را متوقف کنند یا به کلی بازطراحی و در حوزه‌های با چارچوب قانونی روشن‌تر فعالیت نمایند.
• شواهد: مکانیسم‌های snapback و تاریخچهٔ اقدامات قاطع OFAC علیه شبکه‌هایی که به تسهیل تجارت‌های نفتی/نظامی ایران متهم شده‌اند.
⸻
مهم‌ترین ریسک‌ها (خلاصه)
1. فریز و مسدودسازی وجوه (متمرکزها می‌توانند دارایی‌ها را فریز کنند).
2. ریسک حقوقی و جریمه برای طرف‌های بین‌المللی (secondary sanctions، جریمه‌های OFAC).
3. کاهش نقدشوندگی و اختلاف نرخ‌ها (اسلیپیج، بازار سیاه و نرخ‌های متفاوت).
4. قطع روابط بانکی و خدمات فیات برای صرافی‌ها (بانک‌ها و PSPها از معامله با نهادهای پرریسک پرهیز می‌کنند).
5. افزایش تهدیدات کلاهبرداری/هک در بازارهای OTC و صرافی‌های کوچک (انتقال کاربران به بازیگران کم‌قانون/غیرقانونی).
⸻
توصیه‌های عملی — برای کارگزاری‌ها / پلتفرم‌های رمزارزی
1. تقویت فوری AML/KYC و Sanctions-screening: به روزرسانی دیتا‌بیس‌های آدرس/IP/اشخاص تحریمی و همکاری با Chainalysis / Elliptic / Scorechain برای مانیتورینگ. (پذیرش ریسک صفر دیگر قابل دفاع نیست.)
2. تفکیک مشتریان با ریسک بالا و geofencing: کاربران و تراکنش‌های مرتبط با نواحی/VANهای پرریسک را جدا کنید؛ مستند و نگهداری سوابق برای دفاع قانونی.
3. شناسایی معرضیت بانکی و نقدینگی: آمادهٔ سناریوهای کاهش نقدینگی باشید — شبیه‌سازی استرس‌تست و طراحی کانال‌های نقدشوندگی جایگزین (از جمله شرکای محلی با وضعیت قانونی شفاف).
4. گزارش‌دهی شفاف و مشورت حقوقی بین‌المللی: مشاوران تحریم بین‌المللی و حقوقی استخدام کنید و برای هر تصمیم تجاری اسناد حقوقی داشته باشید.
5. برنامهٔ پاسخ به حوادث (Incident Response): پروتکل فریز/اعلام به کاربران، نحوهٔ بازجویی داخلی، و اطلاع‌رسانی به نهادهای ناظر را آماده کنید.
⸻
توصیه‌های عملی — برای کاربران ایرانی و سرمایه‌گذاران خرد
1. از کیف‌پول‌های غیرحضانتی (non-custodial) استفاده کنید اگر به‌خوبی می‌دانید چه می‌کنید؛ مالکیت کلید خصوصی یعنی «کنترل» ولی هم‌زمان مسئولیت کامل (و در صورت ارتباط با آدرس‌های تحریمی، ریسک توقیف کمتر شفاف است).
2. تنوع و عدم تمرکز دارایی‌ها: استیبل‌کوین‌های مختلف، بخشی نقد در دارایی‌های واقع‌گرا، و پرهیز از تمام‌وقعیِ قرار گرفتن در یک استیبل‌کوینِ متمرکز.
3. اجتناب از mixing/tumbling و خدمات خاکستری: این‌ها شما را به هدف تحریم/جرم تبدیل می‌کنند.
4. دقت در OTCها و P2Pها: نرخِ جذاب معمولاً همراه با ریسکِ بالاست؛ شناسایی طرف مقابل، اسناد تراکنش، و استفاده از قراردادها/وثیقه را فراموش نکنید.
5. مراقب کلاهبرداری و pump-and-dump باشید: در جریان بحران‌های تحریمی موج کلاهبرداری افزایش می‌یابد. منابع تحلیلی زنجیره (مثل Chainalysis) را دنبال کنید تا آدرس‌های تحریمی را چک کنید.
⸻
کارهایی که باید همین امروز انجام دهید (اولویت‌بندی)
برای کارگزاری: 1) بررسی و به‌روزرسانی لیست‌های تحریمی و قوانین انطباق، 2) تماس با مشاور حقوقی، 3) شبیه‌سازی فنی (چگونه با فریز کیف‌ها برخورد می‌کنید).
برای کاربر: 1) دارایی‌های دارای ریسک بالا را علامت‌گذاری و در صورت لزوم جزئی–خارج کنید، 2) از انتقال به آدرس‌های ناشناس خودداری کنید، 3) بیاموزید چگونه کلید خصوصی را امن نگه دارید.
⸻
منابع کلیدی (برای مطالعهٔ فوری — منابع بارِ اصلی ادعاها)
• گزارش‌های خبری و سیاسی درباره snapback و نشست شورای امنیت: Reuters / PBS / Atlantic Council.
• اطلاعیه‌ها و راهنمایی‌های خزانه‌داری آمریکا (OFAC) در مورد تحریم‌ها و موارد اجرایی.
• تحلیل‌های شرکت‌های رصد بلاکچین (Chainalysis, Scorechain, Elliptic) درباره تحریم‌ها و اختصاص آدرس‌های رمزارزی مرتبط با ایران.