چگونه دبی به مرکز آثار هنری و اقتصاد هنر شد؟
پیمان مولوی | نویسنده کتاب رقص بازارها
چون “اقتصاد هنر” در دبی به نوعی بازتاب کل مدل توسعه این شهر است؛ یعنی ترکیب سرمایه‌گذاری زیرساختی، سیاست آزاد اقتصادی، جذب استعدادهای جهانی، و برندسازی فرهنگی. اجازه بده مرحله‌به‌مرحله توضیح بدهم:
⸻
۱. سیاست آزاد اقتصادی و منطقه‌ای
• از دهه ۲۰۰۰ به بعد، دبی با ایجاد مناطق آزاد (مثل DIFC، D3 – Dubai Design District) محیطی فراهم کرد که هنرمندان، گالری‌ها، و سرمایه‌گذاران بدون محدودیت‌های مالیاتی و بوروکراتیک فعالیت کنند.
• معافیت‌های مالیاتی و قوانین مالکیت ۱۰۰٪ خارجی باعث شد بسیاری از گالری‌ها و کلکسیونرها دبی را به جای لندن یا هنگ‌کنگ انتخاب کنند.
⸻
۲. سرمایه‌گذاری دولت در برندینگ فرهنگی
• شیخ محمد بن راشد به وضوح فهمید که اقتصاد دبی نمی‌تواند فقط به نفت و تجارت وابسته بماند. پس هنر و فرهنگ به بخشی از استراتژی تنوع اقتصادی (Dubai Vision 2021 و بعد Expo 2020) تبدیل شد.
• پروژه‌هایی مثل موزه لوور ابوظبی (در امارات دیگر ولی به نفع برند کل کشور) و موزه آینده در دبی، پیام واضحی به جهان دادند: “امارات می‌خواهد مرکز جهانی فرهنگ و هنر باشد.”
⸻
۳. ایجاد بسترهای هنری و فضاهای شهری
• Art Dubai (از ۲۰۰۷) تبدیل به یکی از معتبرترین نمایشگاه‌های هنر معاصر در جهان شد. این فضا امکان داد هنرمندان خاورمیانه، جنوب آسیا و آفریقا دیده شوند.
• Alserkal Avenue به عنوان منطقه هنری خصوصی، جایگاهی برای گالری‌های مستقل و استارتاپ‌های خلاق شد.
• حضور برندهای لوکس (مثل Christie’s و Sotheby’s) بازار حراج آثار هنری را تقویت کرد و دبی را به نقطه اتصال میان کلکسیونرهای اروپا، آسیا و خاورمیانه تبدیل کرد.
⸻
۴. موقعیت جغرافیایی و هاب بین‌المللی
• دبی در میانه‌ی مسیر بین اروپا–آسیا–آفریقا قرار دارد؛ بنابراین به راحتی توانست ترانزیت هنر و بازار منطقه‌ای را در دست بگیرد.
• فرودگاه‌ها و لجستیک پیشرفته (DP World، Emirates SkyCargo) باعث شدند جابه‌جایی آثار هنری گران‌قیمت امن‌تر و سریع‌تر از بسیاری مراکز دنیا باشد.
⸻
۵. جذب سرمایه و مخاطبان
• سرمایه‌داران منطقه‌ای (به‌خصوص کلکسیونرهای ایرانی، لبنانی، هندی و سعودی) در دبی متمرکز شدند.
• دبی نه تنها برای نمایش آثار هنری بلکه برای سرمایه‌گذاری در هنر جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد. خرید و فروش آثار به شکل دارایی امن و مشابه املاک، به بخش مهمی از اقتصاد ثروت خصوصی (private wealth management) تبدیل شد!
