مشارکت دولتی و خصوصی برای اجرای پروژه های زیرساختی استانی با الگو گیری از کشور کره جنوبی
1395/08/05
مشارکت دولتی و خصوصی برای اجرای پروژه های زیرساختی استانی با الگو گیری از کشور کره جنوبی,
دکتر پیمان مولوی مشاور ارشد تامین مالی و جذب سرمایه گذاری خارجی
روزی نیست که ما در ایران از کمبود منابع مالی برای اجرای پروژه ها گله و شکایت نکنیم ، از مسولین دولتی و فعالان بخش خصوصی از وزرای دولت تا نمایندگان اتاق های بازرگانی حتی مدیران بانکی و مدیران بازار سرمایه .
اعداد بزرگی تحت عنوان نیازبه تامین مالی و سرمایه گذاری در کشور در بخش های نفت ، گاز ، پتروشیمی ، نیرو، راه و بهداشت اعلام می گردد.
وقتی اعداد را باهم جمع می کنیم تقریبا معادل تولید ناخالص ملی ایران بنا به گفته مسولان به سرمایه نیاز داریم(۴۰۰ میلیارد دلار) ، سوال اینجاست با چه ابزاری و یا با چه ابزارهایی رویای تحقق این اهداف را در سر می پرورانیم؟
ابزارهای مشارکت عمومی و خصوصی Public Private Partnership PPP یکی از مهمترین ابزارهای جهان برای تامین مالی پروژه های زیرساختی است و در ایران هم ناشناخته نیست و در برخی پروژه ها از آن استفاده شده است البته نه به صورت کاملا موفق و راهبردی.
برای نمونه به مدلی که کشور کره جنوبی از آن برای تامین مالی پروژه های زیرساختی از سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ استفاده کرده توجه می کنیم.
در کره جنوبی برای انجام ۴۸ نوع طرح در ۱۲ بخش از روش PPP بهره گرفته شده است این بخش ها عبارتند از راه، راه آهن، نیروگاهی، بنادر، مسکن دولتی، ارتباطات، منابع آب، جنگل داری،اموزش، محیط زیست، توریسم و فرودگاه ها. حجم تامین مالی از این طریق در کشور کره جنوبی معادل ۸۰ میلیارد دلار بوده است که جزو بزرگترین استفاده کنندگان از مشارکت دولتی و خصوصی در جهان بوده است.
آنچه که در پلتفرم قراردهای مشارکت دولتی و خصوصی در کشور کره جنوبی آموزنده است نحوه ارایه امتیازات به بخش خصوصی برای علاقمند شدن و ورود به سرمایه گذاری در بخش های زیر ساختی است که برای ما در ایران می تواند بسیار آموزنده و راهگشا باشد.
دولت کره جنوبی به بخش خصوصی زمین پروژه ، تضمین اصل و فرع سرمایه گذاری ، معافیت های مالیاتی و یارانه های اختصاصی به صورت اجرایی ارایه می دهد.
در بیشتر پروژه های مشارکت خصوصی و دولتی در کره بخش خصوصی برای پایین آوردن هزینه سرمایه Cost Of Capital با شرکتهای مطرح بین المللی مشارکت داشته و یا به صورت ایجاد شرکت مشترک Joint Venture و یا به صورت ادغام و تملک.
نتایج این پروژه ها بسیار جالب و در عین حال بسیار قابل تامل هستند و به عنوان مثال:
پروژه پل معلق اینچيونheon BridgeInc به طول ۱۲.۳ کیلومتر و جزو بزرگترین پل های معلق روی دریا با ارزش یک میلیارد دلار از طریق PPP اجرا گردید ، نکته قابل توجه طول بهره برداری شرکت خصوصی از این پروژه است که ۳۰ سال معیین گردیده و از آن مهمتر نرخ بازده داخلی IRR پروژه که در ۸.۴۸٪ است، این پروژه میلیارد دلاری در سال ۲۰۰۵ آغاز و در سال ۲۰۰۹ افتتاح گردیده است.
پروژه دیگری که به نظر نگارنده بسیار مهم برای الگوبرداری است ، بندر جدید بوسان Busan New Port می باشد، این بندر با سرمایه گذاری ۱.۴ میلیارد دلاری بخش خصوصی از سال ۲۰۰۱ آغاز و در سال ۲۰۰۹ افتتاح گردید و هم اکنون ششمین بندر تجاری بزرگ جهان است. این پروژه نیز به روش PPP صورت پذیرفته است و نرخ بازده داخلی آن ۹.۵ درصد می باشد.
نکته با اهمیت طول بهره برداری بخش خصوصی است که ۵۰ سال در نظر گرفته شده است.
از این دست پروژه ها در کشور کره جنوبی با استفاده از پلتفرم PPP و نوع قرارداد های BTL و BTO به ترتیب ۲۱ و ۵۹ میلیارد دلار سرمایه بخش خصوصی در راستای توسعه زیرساختهای کشور قرار گرفته.
آیا زمان آن نرسیده است که ما نیز در الگوبرداری و اجرای دقیق الگوها ی موفق بین المللی گامی برای توسعه زیرساختهایمان که موتور محرک اقتصاد برای نسل های آینده است برداریم؟