نحوه ساماندهی پروژه‌های زیرساختی کره‌جنوبی
1395/08/15
مقاله ای به قلم دکتر پیمان مولوی با عنوان نحوه ساماندهی پروژه‌های زیرساختی کره‌جنوبی در روزنامه گسترش تجارت
پیمان مولوی - مشاور ارشد جذب سرمایه‌گذاری خارجی
روزی نیست که ما در ایران از کمبود منابع مالی برای اجرای پروژه‌ها گله و شکایت نکنیم، از مسئولان دولتی و فعالان بخش خصوصی گرفته تا وزیران دولت و نمایندگان اتاق‌های بازرگانی حتی مدیران بانکی و مدیران بازار سرمایه.
اعداد بزرگی با عنوان نیازبه تامین مالی و سرمایه‌گذاری در کشور در بخش‌های نفت، گاز، پتروشیمی، نیرو، راه و بهداشت اعلام می‌شود. وقتی اعداد را باهم جمع می‌کنیم به طور تقریبی معادل تولید ناخالص ملی ایران به سرمایه نیاز داریم (۴۰۰ میلیارد دلار)؛ سوال اینجاست با چه ابزاری یا با چه ابزارهایی رویای تحقق این اهداف را در سر می‌پرورانیم؟
ابزارهای مشارکت عمومی و خصوصی
(Public Private Partnership) یکی از مهم‌ترین ابزارهای جهان برای تامین مالی پروژه‌های زیرساختی است و در ایران هم ناشناخته نیست و در برخی پروژه‌ها از آن استفاده شده، البته نه به صورت کاملا موفق و راهبردی.
برای نمونه به مدلی که کره‌جنوبی از آن برای تامین مالی پروژه‌های زیرساختی از سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰میلادی استفاده کرده توجه می‌کنیم. در کره‌جنوبی برای اجرای ۴۸ نوع طرح در ۱۲ بخش از روش PPP بهره گرفته شده این بخش‌ها عبارتند از راه، راه‌آهن، نیروگاهی، بنادر، مسکن دولتی، ارتباطات، منابع آب، جنگل‌داری، آموزش، محیط‌زیست، گردشگری و فرودگاه‌ها. حجم تامین مالی از این طریق در کشور کره‌جنوبی معادل ۸۰ میلیارد دلار بوده که جزو بزرگترین استفاده‌کنندگان از مشارکت دولتی و خصوصی در جهان است. آنچه که در پلتفرم قراردادهای مشارکت دولتی و خصوصی در کشور کره‌جنوبی آموزنده است نحوه ارائه امتیازات به بخش خصوصی برای علاقه‌مند شدن و ورود به سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیرساختی است که برای ما در ایران می‌تواند بسیار آموزنده و راهگشا باشد.
دولت کره‌جنوبی به بخش خصوصی زمین پروژه، تضمین اصل و فرع سرمایه‌گذاری، معافیت‌های مالیاتی و یارانه‌های اختصاصی به صورت اجرایی ارائه می‌دهد. در بیشتر پروژه‌های مشارکت خصوصی و دولتی در کره بخش خصوصی برای پایین آوردن هزینه سرمایه با شرکت‌های مطرح بین‌المللی مشارکت داشته یا به صورت ایجاد شرکت مشترک یا به صورت ادغام و تملک اقدام کرده است.
نتایج این پروژه‌ها بسیار جالب و در عین حال قابل تامل هستند؛ به عنوان نمونه پروژه پل معلق اینچیون به طول ۱۲/۳ کیلومتر و جزو بزرگترین پل‌های معلق روی دریا با ارزش یک میلیارد دلار از طریق PPP اجرا شد؛ نکته قابل توجه طول بهره‌برداری شرکت خصوصی از این پروژه است که ۳۰ سال معین شده و از آن مهم‌تر نرخ بازده داخلی پروژه که در ۸/۴۸ است، این پروژه میلیارد دلاری در سال ۲۰۰۵ آغاز و در سال ۲۰۰۹میلادی افتتاح شده است.
پروژه دیگری که به نظر نگارنده برای الگوبرداری بسیار مهم است، بندر جدید بوسان است، این بندر با سرمایه‌گذاری ۱/۴ میلیارد دلاری بخش خصوصی از سال ۲۰۰۱ آغاز و در سال ۲۰۰۹میلادی گشایش شد و هم‌اکنون ششمین بندر تجاری بزرگ جهان است. این پروژه نیز به روش PPP به سرانجام رسید و نرخ بازده داخلی آن ۹/۵درصد است.
نکته با اهمیت طول بهره‌برداری بخش خصوصی است که ۵۰ سال در نظر گرفته شده است. در کره‌جنوبی با استفاده از پلتفرم PPP و نوع قراردادهای BTL و BTO به ترتیب ۲۱ و ۵۹ میلیارد دلار سرمایه بخش خصوصی در راستای توسعه زیرساخت‌های کشور قرار گرفته است.
آیا زمان آن نرسیده که ما نیز با الگوبرداری و اجرای دقیق الگوهای موفق بین‌المللی گامی برای توسعه زیرساخت‌هایمان که موتور محرک اقتصاد برای نسل‌های آینده است برداریم؟
.jpg)