تغییر واحد پول ملی اقدامی نمایشی است (سرمقاله دکتر پیمان مولوی در روزنامه گسترش صمت)
1399/02/21
تغییر واحد پول ملی اقدامی نمایشی است
در هفته گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی با کلیات طرح حذف ۴ صفر از پول ملی موافقت کردند. بنا بر این ماده واحده، واحد پول کشور، از ریال به تومان تغییر می‌کند. اجرای این طرح به یک بازه زمانی ۲ تا ۵ ساله نیاز دارد.
با توجه به اثرگذاری معدن و صنایع معدنی در اقتصاد کشور و مبادلات تجاری، با هدف بررسی این طرح و تاثیرات آن بر صنایع معدنی با فعالان این حوزه گفت‌وگو کرده‌ایم. به‌عقیده اغلب کارشناسان، اجرای این طرح جدای از انتقادهایی که به آن وارد است و مزیت‌هایی که از سوی موافقان برای آن برشمرده می‌شود، تاثیری بر روند اقتصادی کشور ندارد، چراکه قرار به تغییر در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کشور نیست و گویی تنها اقدامی نمایشی است.
بسیاری از منتقدان اعتقاد دارند تغییر واحد پول ملی در بسیاری از کشورها با موفقیت تجربه شده است؛ با این وجود، این اقدام در یک بازه زمانی بلندمدت و در کنار تغییر در سایر سیاست‌های پولی و مالی اجرایی شده است. بنابراین از آنجاکه پیشنهاد دولت بدون در نظر گرفتن سایر شاخصه‌های اقتصادی کشور است نباید از آن انتظار نتایج مثبتی داشت.
بازگشت تومان و قران، بی‌نتیجه است
پیمان مولوی، اقتصاددان در گفت‌وگو با صمت درباره تاثیر حذف ۴ صفر از پول ملی و تاثیر آن بر عملکرد معدن و صنایع وابسته به آن گفت: این اقدام هیچ تاثیری بر عملکرد ساختارهای اقتصادی کشور ندارد؛ به همین ترتیب معدن و صنایع معدنی نیز تحت‌تاثیر آن قرار نخواهند گرفت.
مولوی حذف صفر از واحد پولی کشور و تبدیل ریال به تومان را اقدامی نمایشی دانست و افزود: وضعیت اقتصادی کشور به‌گونه‌ای است که درآمد سرانه کشور رشد نمی‌کند، قدرت خرید افزایش نمی‌یابد و کشور همچنان تحریم است و با چالش‌های ناشی از آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، تولید ناخالص داخلی بیشتر نمی‌شود، وضعیت نقدینگی به همان منوال قبل است و پایه پولی همچون گذشته رشد می‌کند. در واقع در شرایطی که همه شاخصه‌های اقتصادی کشور و پارامترهای موثر بر آنها ثابت هستند، حذف ۴ صفر از پول چه تاثیری می‌تواند بر اقتصاد کشور و صنایع معدنی داشته باشد؟
این کارشناس اقتصاد این اقدام نمایشی را در شرایطی که اقتصاد ایران نیازمند اصلاحات ساختاری است، اشتباه خواند و افزود: چنانچه اصلاحات ساختاری انجام نشود، ۵ سال بعد در همین نقطه باز به همینجا باز می‌گردیم.
مولوی در پاسخ به پرسشی مبنی بر تاثیر این حذف بر عملکرد شرکت‌های فعال در حوزه معدن و صنایع معدنی گفت: این حذف تاثیری بر فعالیت این مجموعه‌ها نخواهد گذاشت، چراکه یک فعالیت حسابداری به‌شمار می‌رود. البته هزینه مالی محدودی به فعالیت‌های حسابداری شرکت وارد می‌کند، اما تاثیر آن ناچیز خواهد بود، چراکه درحال‌حاضر همه سیستم‌های حسابداری دیجیتال شده‌اند و تغییرات با سرعت اجرایی می‌شوند.
وی افزود: ارزش پول به قدرت خریدی است که ایجاد می‌کند و این اقدام دولت تاثیری بر قدرت خرید مردم ندارد و ذهنیت افراد را نسبت ارزش پول تغییر نمی‌دهد.
البته بانک مرکزی یکی از دلایل این حذف را کاهش پول خرد عنوان کرده است، اما این اقدام تاثیری بر زیرساخت‌های اقتصادی کشور نخواهد داشت.
مولوی افزود: تجربه مشابه حذف صفر از پول ملی پیش از این، در ۵۰ کشور جهان تجربه شده است. این تجربه در مواردی با نتایج مثبت همراه بوده و در مواردی آثار منفی را به‌دنبال داشته است. به‌عنوان نمونه، کشور ترکیه یک‌بار این تجربه را با ناموفق پشت سر گذاشت، اما تجربه موفقی از حذف صفر از پول ملی خود نیز دارد. این تجربه موفق در زمان کمال درویش بود. تجربه موفق حذف صفر از لیر در کشور ترکیه با اجرای اقدامات اصلاحی در اقتصاد آن کشور همراه بود.
با توجه به شرایط کنونی کشور این طرح در ایران موفقیت‌آمیز نخواهد بود یعنی ۴ صفر حذف شده، تنها پس از چند سال به‌دلیل تورم بازمی‌گردند، چراکه سیاست‌گذاری‌های اقتصادی در کشور ما اشتباه است. این اقدام در صورتی نتیجه‌بخش خواهد بود که در کنار آن اصلاحاتی در سیاست‌های پولی و مالی کشور انجام و زمینه کوچک شدن دولت نیز فراهم شود. اما درحال‌حاضر این طرح بدون پیوست‌های تغییر در سیاست‌گذاری کلان و مالی مطرح شده است؛ یعنی معلوم نیست چه زنجیره‌ای از اتفاقات قرار است به ثبات در شرایط تغییر پولی کشور منجر شود.