مکانیسم بین ایران و ترکیه چه منافع و تبعاتی خواهد داشت.
1398/02/03
گفتگوی دکتر پیمان مولوی با sputnik Iran
مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در دیداری با محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در آنکارا از امکان ساخت سازو کار مشابهی مانند اینستکس خبر داد.
به گزارش اسپوتنیک، نشریه صباح از قول وزیر امور خارجه ترکیه نوشت: ترکیه و ایران باید همکاری مشترک داشته باشند تا به حجم معاملاتی 30 میلیارد دلار برسند و در این رابطه با حالت های مختلفی روبه رو هستیم که شامل سازوکار و مکانیسمی مشابه اینستکس می شود و اگر بر روی این مکانسیم کار کنیم انگاه می توانیم به حجم معاملاتی گفته شده برسیم. در رابطه با مکانیسم پیشنهادی بین
ایران و ترکیه برای تبادلات مالی و مسائل پیرامون آن با آقای پیمان مولوی، کارشناس اقتصاد مالی به گفتگو نشستیم.
نظر شما درباره مکانیسم ایران و ترکیه چیست؟
واقعیت این است که صادرات عمده ایران به ترکیه انرژی است و با شرایطی که الان وجود دارد، ایران در حال حاضر در خیلی از حوزه ها از ترکیه واردات انجام می دهد. در حوزه رقابتی بین بنگاهی که ایرانیها می توانند داشته باشند، بیشتر بر صادرات محصولاتی مبتنی بر انرژی یا پتروشیمی است و در این حوزه ها بیشتر می توانند صادرات داشته باشند و با توجه به شرایطی که وجود دارد و قرارداد دوجانبه پولی که وجود دارد ایران و شرکت های ایرانی هم می توانند در قبال این صادراتی که از ایران انجام می شود وارداتی را از ترکیه داشته باشند و برای حوزه های مختلفی که در حال حاضر هم دارد انجام می شود مثل منسوجات، لباس حوزه های فنی، حوزه های ساختمانی، حوزه های کشاورزی و حوزه های دیگری که در حال حاضر در آنها واردات داریم. ترکیه کشور بزرگی است و تولید ناخالص آن در حدود 700 میلیارد دلار است، تولید ناخالص ایران 400 میلیارد دلار است. اقتصاد ترکیه از اقتصاد ایران بزرگتر است. این دو کشور می توانند بطور بالقوه شریک تجاری خیلی خوبی برای یکدیگر باشند. اما روابط بانکی و تعیین روابط بانکی که با توجه به تحریم ها بتواند سرعت عمل داشته باشد باید در دستور کار قرار بگیرد که بتوانند با یکدیگر کار بکنند یا بصورت تهاتری بتوانند این کار را انجام دهند.
این مکانیسم به چه ترتیبی قرار است اعمال شود؟
معلوم نیست، مشخص نیست که به چه ترتیبی اعمال خواهد شد. در این خصوص من اطلاعی ندارم، در مورد اینستکس هم ما اطلاعی نداریم که چه جور ساز و کاری است، هنوز اعلام نشده و هنوز شروع به کار نکرده. این سازوکار تا شروع نشود ما نمی توانیم بگوییم که به چه ترتیبی اعمال خواهد شد.
آیا این مکانیسم در صورت اجرا شدن دارای تبعات منفی هم برای کشورها خواهد بود؟
من فکر می کنم که تبعات این اقدام برای شرکت های ایرانی خیلی مضر خواهد بود بخاطر اینکه قدرت رقابت بین بنگاهی خودشان را از دست می دهند، وقتی شرکت ها قدرت رقابتی بین بنگاهی خودشان را از دست می دهند نمی توانند با کالاهایی که از ترکیه می آید رقابت کنند و بازار داخلی خودشان را از دست می دهند، بنظرم این در اختیار قراردادن بازار ایران برای ترکیه است و نه بلعکس. بخاطر اینکه شرکت های ایرانی قدرت رقابتی بین بنگاهی خودشان را در طول سالها از دست داده اند، هزینه سرمایه در ایران بالاست، البته این را هم باید در نظر بگیرم که به تازگی هزینه سرمایه در ترکیه نیز بالا رفته است ولی واقعیتش این است که هنوز بنگاههای ترکیه قدرت رقابت زیادی در بازار ایران دارند. ولی خوب به خاطر تحریم ها و موانع دیگر در بازار ایران حضور پیدا نکرده اند و اگر بخواهند حضور پیدا کنند ممکن است که شرکت های ایرانی خیلی بیشتری باشند که نتوانند با آنها رقابت کنند و بازار را دو دستی تقدیم ترکیه کنند.
اهمیت و نحوه اجرای این مکانیسم برای دو کشور ایران و ترکیه چیست؟
در مورد اهمیت این مکانسیم، ایران یک کشور بزرگ است و با کشورهای زیادی هم همسایه است، ترکیه بزرگترین کشور همسایه ایران است. هرگونه مبادلات بین این دو کشور فارغ از بحث تحریم ها در یک فضای استاندارد می تواند به توسعه هر دو کشور کمک کند ولی وقتی ما در مورد تحریم صحبت می کنیم ناخودآگاه محدودیت ها حاکم می شود و در محدودیت ها آن کشوری که محدودیت روی آن قرار ندارد، ناخودگاه اهرم فشارش بر روی کشوری که روی آن محدودیت قرار دارد بیشتر خواهد بود. بنظرم شرکت های ایرانی در این حوزه یک سری مشکلاتی را خواهند داشت و نقطه ضعف های آنها بیشتر مشخص خواهد شد و این برای شرکت های ایرانی زیاد جالب نیست. در مورد این مکانیسم چون اطلاعی ندارم اظهار نظر هم نمی کنم ولی بیشتر مبتنی بر تهاتر خواهد بود.