انزوای ایران درپروژه های بیلیون دلاری
1398/02/14
گفتگوی دکتر پیمان مولوی مشاور سرمایه گذاری و تامین مالی با روزنامه گسترش صمت
اجرای بیلیون‌ها دلار پروژه در نبود ایران
اوج‌گیری مگاپروژهها در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و ترکیه نشان می‌دهد که این کشورها به درک مناسبی از مگاپروژهها رسیده‌اند. مگاپروژهها به عنوان موتور محرک اقتصادی در کشورهای منطقه با سرعت بیشتری تعریف و اجرا می‌شود تا این کشورها بتوانند فاصله خود را با کشورهای توسعه‌یافته، به‌ویژه کشورهای اروپایی به حداقل برسانند. آنچه در این زمینه اهمیت دارد نقش ایران در منطقه است. برخی از کارشناسان معتقدند تاخیر و هزینه پروژه در ایران به قدری زیاد است که نمی‌توانیم با کشورهای کوچک حاشیه خلیج‌فارس رقابت کنیم و به عبارتی، اقتصاد ایران به دلیل تحریم‌ها و «شرایط جزیره‌ای» در زمین رقابت حضور ندارد. با این حال، مشخص است که هیچ‌کدام از کشورهای منطقه در پهنای سرزمین، جمعیت و ظرفیت‌های جغرافیایی و طبیعی مزیت‌های ایران را ندارند. کارشناسان معتقدند رشد مگاپروژهها در کشورهای همسایه به دلیل دور افتادن ایران از مناسبات اقتصادی است.
پیمان مولوی، کارشناس تامین مالی و سرمایه‌گذاری درباره مگاپروژهها به صمت گفت: در ایران مگاپروژه‌های بسیار بزرگی داریم که برخی از آنها شامل پروژه‌های گازی و پالایشگاه‌های پارس جنوبی، راه‌آهن و حتی پروژه‌های لوکس شهری می‌شود. با این حال، آنچه در این زمینه اهمیت دارد هدف بلندمدت در مگاپروژه‌ها‌ست. آیا می‌توانیم به واسطه این پروژه‌ها به اهداف بلندمدتی که در نظر داریم برسیم؟
مولوی افزود: دلیل اینکه در امارات متحده عربی، قطر، کویت، عربستان و ترکیه پروژه‌های بیلیون دلاری تعریف می‌شود این است که کشور ما به عنوان یک اقتصاد ۴۲۵ میلیارد دلاری که می‌تواند در ۱۰ سال آینده ۲ برابر شود از مناسبات جدی اقتصادی خارج شده است. این موضوع باعث شده فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ایران فعال نشوند و سرمایه‌های کلان برای اجرای مگاپروژهها بیشتر به سمت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس حرکت کند.
این مشاور تامین مالی و سرمایه‌گذاری بر این باور است که ایران از مزیت‌های موجود استفاده چندانی نمی‌برد. ایران در کمربند اتصال شرق به غرب و شمال به جنوب واقع شده و دارای بیش از ۲۷۰۰ کیلومتر مرز دریایی است. با این حال، تفکری که از مزیت‌های موجود استفاده کند، در کشور وجود ندارد. موضوع‌هایی مانند تحریم و قطع روابط اقتصادی نیز در این بین مزید بر علت شده است. تا زمانی که ایران نداند چه کاری می‌خواهد انجام دهد و برنامه‌ای برای توسعه کشور وجود نداشته باشد، طبیعی است که فرصت توسعه برای
کشورهای همسایه بیشتر و بیشتر خواهد شد.
لطفعلی بخشی، عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی درباره مگاپروژهها به صمت گفت: برخی تصور می‌کنند کشورهای منطقه در تعریف مگاپروژهها قصد دارند با ایران رقابت کنند. متاسفانه ما در زمین رقابت حضور نداریم و حتی کشورهای منطقه نیز به اقتصاد ایران فکر نمی‌کنند. ما هنوز در این تصور هستیم که هر کس هر کاری می‌کند یا به دلیل دوستی با ما است یا دشمنی، این‌طور نیست و این تصور واقعیت ندارد.
وی با اشاره به اینکه مگاپروژه‌های بزرگی در منطقه با توجه به ارتباطات جدید و حضور مدیران با تفکرات توسعه‌محور در حال اجراست، توضیح داد: مگاپروژهها موتور محرک توسعه اقتصادی است. در برخی از کشورها یک مگاپروژه می‌تواند کل ساختار اقتصادی را تغییر دهد. برای مثال، فرودگاه استانبول یکی از این مگاپروژهها است. این پروژه می‌تواند اقتصاد ترکیه را متحول کند و ترکیه نیز برای این موضوع برنامه‌ریزی دقیقی دارد.
بخشی با اشاره به یکی از بزرگ‌ترین مگاپروژهها در منطقه توضیح داد: کشور کویت نیز به‌تازگی پلی را ساخته که این پروژه اتکای کویت به نفت را تا اندازه زیادی کاهش می‌دهد و زمینه‌ساز اقتصاد غیرنفتی این کشور خواهد شد. کویت پلی دریایی را روی آب‌های خلیج‌فارس به طول ۳۶ کیلومتر به بهره‌برداری رساند که از آن به عنوان یکی از بزرگ‌ترین‌ترین پل‌های جهان نام برده می‌شود.
سیلک‌سیتی و پل جابر
به گزارش یورونیوز، پل «جابر» برگرفته از نام جابر احمد‌الصباح، امیر پیشین این کشور سازه‌ای حیاتی و تاثیرگذار برای تاسیس و توسعه یک منطقه بزرگ اقتصادی است که قرار است به‌زودی در شمال این کشور ساخته شود. این پل پایتخت کویت را به سوبیا، منطقه‌ای در شمال این کشور وصل می‌کند که در نزدیکی مرزهای دریایی و زمینی با عراق و ایران واقع شده و قرار است در آینده به یک قطب بزرگ اقتصادی تبدیل شود. سیلک‌سیتی نام این منطقه اقتصادی است که از آن به عنوان مکانی بزرگ برای مبادله آزاد تجاری کالا با کشورهای اروپایی و آسیای میانه یاد می‌شود. دولت کویت اعلام کرده است که راه‌اندازی و شروع فعالیت این منطقه تجاری اقتصادی نیازمند بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است. برای نصب این پل و قرار گرفتن آن روی دریا حدود ۱۲۰۰ ستون به قطر حداکثر ۳ متر به کار رفته که فونداسیون برخی از آنها تا اعماق ۷۲ متری آب فرو رفته است. پل جابر ۹ تا ۲۳ متر بالاتر از سطح دریا نصب شده است. پل جابر که به عنوان چهارمین پل طویل دنیا معرفی شده از سوی گروهی از مهندسان فرانسوی شرکت «سیسترا» طراحی شده و عملیات ساخت آن را شرکت بزرگ مهندسی و ساخت‌وساز «هیوندای» کره‌جنوبی بر‌عهده داشته است.
پیمانکاری که از ایران رفت
بخشی با اشاره به اینکه ساخت پل جابر بر‌عهده شرکت مهندسی و ساخت‌وساز هیوندای بوده است، گفت: این پیمانکار در پارس جنوبی با ایران همکاری می‌کرد که در سال‌های گذشته به دلیل شرایط تحریمی ایران، این شرکت همکاری خود را با کشور ما قطع کرد.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی با بیان اینکه کارهای مطالعاتی و عملیات ساخت‌وساز این سازه بزرگ ۵ سال زمان برد و نزدیک به ۴ میلیارد دلار هزینه به همراه داشت، افزود: پروژه‌های دوبی، قطر و دیگر کشورهای منطقه نیز به همین شکل است. با این موضوع را در نظر داشت که منابع جهانی محدود نیست اما اگر ایران در جذب سرمایه برای راه‌اندازی مگاپروژهها حضور جدی در دنیا داشت طبیعی بود که به دلیل حجم جمعیت و وسعت سرزمینی بدون‌شک در بسیاری از موارد حق تقدم و اولویت سرمایه‌گذاری برای شرکت‌های خارجی با ایران بود.
این عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی با اشاره به یکی از مگاپروژه‌های ایران گفت: مصلای تهران یک پروژه ساختمانی است که پیچیدگی چندانی ندارد. با این حال، به نظر می‌رسد ساخت آن ۳۰ سال طول خواهد کشید. ساخت مصلای تهران در حالی که هنوز به سرانجام نرسیده برای کشور در حال پول‌سازی است و نمایشگاه‌های تاثیرگذار و نماز جمعه پایتخت نقش جدی دارد. با این حال، هنوز اجرای این پروژه موانع جدی دارد.